Tijdens de cursussen zeg ik weleens:” Dan denkt de vogel dit of dat.”
Nu ga ik je wat verklappen: dat weet ik helemaal niet. Ik ben geen vogel, dus kan ik eigenlijk niet zeggen wat mijn papegaai denkt…
In de gedragswetenschap benaderen we de gedachten van het dier als een ‘zwarte doos’. We weten niet wat het denkt, maar we kunnen wel de voorafgaande situatie en zijn reactie daarop zien. (Zijn letterlijke gedrag of ‘respons’ zoals dat dan mooi heet) Nu kunnen mijn papegaaien inderdaad met pictogrammen praten, maar dit is nog steeds een simpel communicatie systeem, geen psychologische vragenlijst;)
Wat ik hier doe heet antropomorfisme. Ik geef een dier ‘menselijke’ gedachtes of eigenschappen. In de wetenschap is dit lang een vies woord geweest. Antropomorfisme moet je vandaan blijven, dat mag niet. Dat is fout. Een dier IS geen mens. Een goed voorbeeld is dat kleine hondje aangekleed die in een buggy mee naar buiten gaat en niet zelf mag lopen, snuffelen, kortom hond mag zijn. Het dier is dan vaak nog gestrest (wat vreemd…) en blaft naar alles en iedereen. Toch is er tegenwoordig een nieuwe discussie (ja ook in de wetenschap) gaande. Antropomorfisme heeft namelijk ook voordelen.
Wat? Voordelen? Ja, door antropomorfisme kunnen wij onszelf beter verplaatsen in het dier. (Logies, wat dat doen we dus letterlijk;) Dat betekend praktisch dat je de informatie beter onthoud en dat je meer begaan met het dier bent. En dat is toch wel een doel van mij als gedragsdeskundige en cursusdocent! Ik wil juist dat we begaan zijn met onze verenvriend. (of empathischer zijn, jawel de docent komt weer langs;)
Dus hoewel antropomorfisme niet wetenschappelijk verantwoord is, is het in bepaalde mate wel degelijk didactisch verantwoord(!)
Je ziet het al in dierentuinen. Bordjes met informatie worden ‘persoonlijker’. “Henk de olifant staat alleen, omdat mannetjes olifanten solitaire dieren zijn.” “Maar dat is zielig!” Roepen wij mensen dan weer uit! Antropomorfisme in de vergrotende trap. WIJ zijn sociale dieren. Dat betekend niet dat Henk dat ook is…
Belangrijk is dus wel dat we hier altijd vanuit het dier blijven denken. Wat heeft deze kaketoe nodig? Met alle kennis over hoe dit beestje in elkaar zit. Zijn natuurlijke gedrag mogen we hem niet ontnemen. Dus een papegaai moet kunnen blijven vliegen, klimmen, slopen, sociaal zijn enzovoort. We moeten ons hier altijd bewust van zijn!
Wat ik denk in deze foto is dan wel weer makkelijk te raden;) *PIEP* “Rex, wat doe jij op mijn hoofd? Ik heb jou geleerd om op mijn hand te landen! Beetje je kans schoon zien en gauw dingen doen die niet mogen als ik afgeleid ben met die fotograaf? Oh, ja, foto, ik moet nog lachen…”
Iets met intelligente huisdieren ofzo…