Ik zeg regelmatig dat papegaaien visueel ingesteld zijn. Dit heeft meerdere redenen:
De ogen zijn in verhouding tot de rest van hun hoofd erg groot. Hierdoor is hun beeld op het netvlies ook veel groter. Dat klinkt logisch.
Scherper zicht
Ze hebben meer kegeltjes in hun oog dan mensen. Oh, wacht even, kegeltjes? Ja, je hebt 2 zintuigcellen in je oog zitten. Hierdoor zie je. Vogels ook. Kegeltjes en staafjes. Kegeltjes zijn verantwoordelijk voor het daglicht en je neemt er kleuren mee waar. De staafjes werken bij een laag licht en geven alleen grijstinten weer. (Vandaar dat we in het donker geen kleuren zien) Vogels hebben dus meer kegeltjes. Een havik heeft bijvoorbeeld 300.000 kegels per mm2 terwijl mensen er 147.000 kegels per mm2 hebben. En om het nog mooier te maken: elke kegel heeft bij vogels een directe lijn met de hersenen (de zogenaamde axonen) terwijl wij 1 axon op 6 a 7 kegeltjes hebben(!)
Dus in het kort: vogels hebben een groter beeld, ze zien meer detail en die details verwerken ze ook nog eens sneller! Wow! Ik wil die scherpe snelle grootbeeld-tv-ogen ook!
De oogbol van vogels is zelfs zo groot, dat er maar weinig spieren om het oog heen zitten, het past gewoonweg niet in hun oogkas. Daarom draaien ze hun hoofd vaker! Gelukkig zijn ze heel flexibel met hun hoofd en nek;) Daarnaast kunnen vogels hun ogen afzonderlijk van elkaar bewegen. Terwijl wij onze ogen tegelijkertijd dezelfde richting op moeten bewegen. (Daarom is scheel kijken voor sommige mensen lastig;)
Diepte zien?
Vroeger leerde ik op school dat roofdieren ogen aan de voorkant hebben zitten zodat ze diepte kunnen zien. Prooidieren hebben ogen aan de zijkant, zodat ze een breeder beeld hebben en gevaar sneller opmerken. Maar hoe dat dan bij vogels zat werd niet verteld… Het lijkt met dat diepte zien handig is tijdens het vliegen! Ik ben er nu achter. Hun ogen zijn niet helemaal rond, maar asymmetrisch. Hierdoor kunnen ze toch diepte zien;)
Pinpointen
Doordat vogels bot in hun oog hebben (sclerotic ring) kunnen ze hun pupil zelf controleren. Dit gebeurt met opwinding. Positieve (Jeeh! Ik krijg een noot!) en negatieve… De beweging van deze pupil wordt pinpointen genoemd of als hij kleiner blijft: pinnen. (Op afstand blijven, Coco is dan echt boos..!) Handig met de communicatie. (Als het oog niet donker is tenminste. Bij zonparkieten of een witkuifkaketoe is het erg lastig om te zien…)
UV-licht
Vogels kunnen UV-licht zien en kunnen dus direct in de zon kijken. Ook gebruiken ze het uv-licht om te navigeren. (!)
He wat? Hoe dan?
Wij zien 3 verschillende kleuren licht. (Met onze kegeltjes, de zintuigcellen in een oog.) Groen, blauw en rood. In combinatie krijgen we 7 verschillende tinten en alle kleuren daartussen. Geel-magenta-cyaan en wit.
Vogels hebben een vierde… Uv-licht. Met dus nog eens 7 verschillende uv-kleuren…(En alles daartussen) Welke uv-kleuren vraag je? Geen idee. We hebben er geen naam voor, want we hebben ze nog nooit gezien…
Wij weten niet hoe uv-licht eruitziet, maar tegenwoordig hebben we wel uv camera’s. Vandaar dat we denken dat we ons een voorstelling ervan kunnen maken. Maar in werkelijkheid kan het heel anders zijn… Wij zijn er kleurenblind voor;) Ga aan iemand die geen groen ziet, maar eens uitleggen hoe groen eruitziet… In ieder geval kunnen vogels vele malen meer kleuren zien, dan wij!
Interessant is het ook dat juist die uv kleuren veranderen als de veren van stand veranderen. (Het zonlicht valt dan op een andere manier op de veer) Een relaxte fluffy papegaai heeft dus letterlijk een andere (uv)kleur dan een opgewonden vogel. De lichaamstaal is dus voor vogels veel duidelijker dan voor ons! Zitten wij moeilijk te kijken welk veertje nu wel of niet omhoog staat en of we de vogel veilig kunnen benaderen… Coco ziet van een afstand al aan de kleur van bepaalde lichaamsdelen of hij kan spelen of niet;)
Verlichting
Daarnaast kunnen de ogen van vogels tot 160 frames per seconde (Hertz) zien ipv 60 Hertz bij mensen… Onze verlichting kan dus echt een flikkerende discobol zijn voor papegaaien! Verlichting lijkt voor ons altijd aan te staan (als wij het knopje aanzetten) maar in werkelijkheid gaat de lamp heel snel aan en uit. Omdat onze ogen dus maar 60 frames per seconde zien, hebben wij daar geen last van en lijkt het voor ons alsof de lamp gewoon altijd aan staat.
Sommige mensen krijgen hoofdpijn bij oude tl verlichting (vaak 50 Hertz) Dus 10 Hz verschil kan al problemen opleveren. Vogels zien dus veel meer frames per seconde. (Afhankelijk van de soort.) Geen 10 Hertz verschil, maar minimaal 40 Hertz verschil(!) Over knipperende lichten gesproken…
Gebruik dus hoogfrequentie licht en monitoren.
Sommige vogels zouden er zelfs gedragsproblemen door kunnen krijgen.
Dit heeft in de praktijk wel even wat consequenties… Vogels hebben direct zonlicht nodig. Een buitenverblijf dus of ten minste een uv lamp binnen. Onze verlichting binnen moet ook nog aan de juiste eisen voldoen. Hier ga ik later dieper op in.
De betere tablets en de iPad hebben een 120 Hertz beeldscherm, een standaard tv heeft een 50 Hertz beeldscherm… Het loont dus om een betere tv te kopen voor je verenvriend als je hem tv wilt laten kijken. Of gebruik een iPad, dat komt in ieder geval nog in de richting;) Anders ziet het er echt uit als een discobol met flikkerende plaatjes. Zie de consumentenbond voor een artikel hierover.
https://www.consumentenbond.nl/tv/100-of-200-hz-tv#
Het grappige is dat ik dit merk aan Loekie. Tv kijken op het grote scherm (een echte tv met lagere Hertz) wil hij minder vaak, dan muziek luisteren of tv kijken op de iPad!
Voor meer informatie: