???
Gebruik ik dat onder de douche voor mijn haar?
Nee, dat niet. Maar de manier hoe je dit antwoordt geeft (Het associeren van conditionering met conditioner, waarna je jezelf al spetterend onder de douche ziet staan, misschien krijg je nu zelfs zin in een warme douche) IS klassieke conditionering! Ik zal het uitleggen.
Bij klassieke conditionering leer je een verband te leggen tussen iets bekends en een iets nieuws. (Of een bekende prikkel en nieuwe prikkel, zoals ze dat in de gedragskunde leren) Het dier reageert vervolgens hetzelfde op die nieuwe prikkel als op de bekende prikkel. Het is een manier van associatieleren.
Een prikkel kan een beweging zijn, een geluid, een object, een wezen, een geur, een situatie enzovoort. Het is iets wat kan worden waargenomen door 1 van je zintuigen.
Een voorbeeld: De koelkastdeur gaat open. Je pakt er wat uit en als je hem dichtdoet draai je je om en zit je hond vragend voor je. “Mag ik ook wat?” lijken zijn ogen te zeggen… Op dat moment heeft je hond de link gelegd tussen eten (zijn vlees ligt in de koelkast) en het geluid van de koelkastdeur. Iedere keer als hij die deur hoort, hoopt hij zijn eten te krijgen.
Maar wacht even, hij krijgt 2 x per dag eten, niet elke keer als ik de koelkast open doe. Verwaterd die (eet)link met het koelkastgeluid dan niet? Nee, dan beloon je dus onregelmatig. (Soms krijgt hij wel zijn vlees en soms niet) En dat bekend dat het gedrag alleen maar versterkt wordt! Wil je het verband tussen de deur en het eten weg hebben, dan zul je moeten zorgen dat het dier de koelkastdeur nooit meer hoort. Na een aantal dagen of weken zal de link dan vervagen. Dat noemen we extinctie.
Een ander voorbeeld. Je vogel begint te schreeuwen als hij de sleutel in het slot hoort. Je draait het slot open en je komt thuis. Je vogel heeft het al gehoord en wil graag aandacht. In dit geval is het geluid van de sleutel gelinkt met jouw aandacht. Je komt thuis, joepie!
Een onderzoeker Ivan Pavlov heeft in 1890 klassieke conditionering al onderzocht. Zijn experimenten deed hij vooral met honden. Dit onderzoek is dus al heel oud en vaak onderzocht. Het is een leerprincipe die bij dieren en bij mensen werkt.
Het gebeurd onbewust en automatisch.
Dieren kunnen dus associeren. Dit kunnen ze ook met woorden. Als je de juiste associatie aanleert bij het juiste woord, dan kan jouw dier het woord begrijpen.Als jij “Eten” zegt en daarna ga je naar de koelkastdeur om zijn eten te pakken, dan zal je hond vanzelf het woord als eerste prikkel oppakken. Doe je dat in verschillende situaties (De generaliseringsfase in de training) dan leert je dier ook dat “Eten” overal eten betekend.
Zo kan je dier dus woorden leren verstaan.
We hebben allemaal wel een voorbeeld van een dier welke precies wist wat je bedoelde, terwijl je het alleen maar zei. Als ik aan Chico (zonparkiet) vroeg: “Wil je een nootje?” Dan had ik meteen zijn aandacht en zodra ik mij omdraaide vloog hij al naar de juiste kastdeur waar de nootjes lagen, terwijl ik er nog heen moest lopen(!)
Hieronder kan je enkele hedendaagse wetenschappelijke artikelen vinden voor als je meer wilt leren. De laatste twee zijn filmpjes en heel toegankelijk. Klassieke conditionering word nogmaals duidelijk met beelden uitgelegd en Alex de grijze roodstaart begreep sommige woorden niet alleen, hij kon ze ook in de juiste context gebruiken!
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3927728
Associative Concept Learning in Animals
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0168159106001055
Klassieke conditionering
Grijze roodstaart Alex in de jaren 80 Dr Irene Peppenberg
Wil je leren hoe je woorden aanleert aan je papegaai? Leer het in de cursus op communiceren met pictogrammen! Klik hier om er meer over te leren.