Eerste hulp bij gedragsproblemen
Een vogeleigenaar kan soms letterlijk met zijn handen in zijn haar zitten vanwege een schreeuwende papegaai, parkiet of kaketoe. De geluiden die uit onze verenvrienden kunnen komen zijn echt geen pretje!
Vocaliseren is een natuurlijk gedrag van een papegaai. In het wild moeten ze nu eenmaal met hun groep kunnen communiceren. Dit vaak over grote afstand. Er zijn verschillende roepen, zoals bijvoorbeeld de alarmschreeuw, spelen, begroeten en contactgeluiden.
In het wild zijn vaak 2 duidelijke ‘vocaliseer’ (lees schreeuw) momenten. In de ochtend en in de avond. Dit is natuurlijk gedrag wat we niet kunnen veranderen.
Onze huiskamervogels zijn nog niet zo lang bij ons, ze zijn nog niet zo ver in het domesticatie proces. Er wordt niet gekweekt op een stillere papegaai. Belangrijk is dus dat we accepteren dat bepaalde geluiden bij die soort papegaai horen. Dat is nu eenmaal soortspecifiek. Het geluid van een pyrrhura is bijvoorbeeld anders als van een edelpapegaai.
(Een echt stille papegaai kan ook weer andere problemen hebben, zoals bijvoorbeeld apathisch gedrag, dat wil zeggen: stil op een tak zitten en weinig tot niks doen…)
We vinden het vocaliseren aan de andere kant ook juist zo leuk. Omdat ze kunnen leren praten en we echt contact met ze kunnen hebben. Deze kracht van de papegaai kan helaas ook makkelijk doorslaan in probleemgedrag. Het is een soort haat liefde verhouding…
Als een vogel voor langere tijd en gedurende de hele dag vocaliseert is dat geen pretje. Vaak spelen hier meerdere oorzaken een rol en kan het een hele puzzel zijn om te achterhalen wat het probleem is. En dat is dus meteen de kern!
Stap 1 is te achterhalen waarom de vogel schreeuwt. Dan kun je daar maatregelen voor treffen. Enkele bekende voorbeelden zijn:
- Uit angst. (alarmschreeuw) De oplossing is hiervoor: haal het enge object weg en wen de vogel er langzaam stap voor stap aan.
- Vanwege aandacht. Mensen reageren nu eenmaal vaak leuk als de kromsnavel gaat schreeuwen, dan krijgt hij een preek (de pret wordt verdubbelt als mijn mensje deze ook nog schreeuwt) of krijg hij wat lekkers zodat hij zijn snavel houdt of… Vul maar in. Wat doe je zelf als je vogel hard blijft schreeuwen? De oplossing hiervoor ligt iets gecompliceerder. Reageer direct of reageer nooit is het korte antwoord. Reageer je soms wel en soms niet? Gefeliciteerd! Je bent het gedrag nu extra aan het bekrachtigen. De ‘interval bekrachtiger’ is een stap van trainen waarbij het gedrag er juist extra goed in komt te zitten… Iets wat we misschien niet bij schreeuwen willen? Zie voor meer informatie mijn vlog over trainen. (Lekkers geven is natuurlijk ook geen goed idee;)
- Vanwege frustratie. De vogel wil iets, maar kan het jouw niet duidelijk maken. De oplossing hiervoor is dat je erachter komt wat je vogel wil en het vervolgens in een voor jouw acceptabele vorm geeft.
- De lijst is zeker niet uitputtend en het kan dus ook een combinatie zijn van bovenstaande(!) Papegaaien leren nu eenmaal goed en als schreeuwgedrag een ‘leuke’ reactie geeft dan zullen ze het waarschijnlijk gaan herhalen…
Stap 2 is voorkomen.
Heeft je vogel genoeg te doen? Kun je zijn leven (nog meer) verrijken en hem wat anders te doen geven? Denk aan sloopspeelgoed, foerageren, variëren met voeding en nieuwe trainingen. Doe dit wel voordat hij schreeuwt en niet als hij al schreeuwt. Anders zou hij de verrijking als een beloning kunnen gaan zien voor het schreeuwen…
Een pasklare oplossing is hier dus helaas niet voor. Elke vogel, vogelsoort, situatie en eigenaar is anders.
Een consult bij een gedragsdeskundige is hier waarschijnlijk de beste optie, omdat deze echt de tijd neemt voor jou en je vogel en zo met het juiste maatwerk kan komen.
Een standaard cursus hiervoor aanbieden is lastig, omdat het overmatig schreeuwen zo veel verschillende oorzaken kan hebben. Wil je toch eerst met cursussen uit de voeten dan zijn de ‘Basiscursus’ en het ‘ABC van gedrag’ een erg goed begin. Denk je dat het schreeuwen meer met angst te maken heeft? Dan zou de ‘Angst en stress’ cursus ook een erg goede optie kunnen zijn.
PS: het standaard socialmedia antwoord is vaak:
- Negeren. Ga jij (bijvoorbeeld) een Molukkenkaketoe negeren die voluit staat te schreeuwen? Be my guest! (Was er niet zo’n decibel vergelijking met een Boeing 747? Geen idee of het klopt, maar mijn oren zeggen op zo’n moment van wel) Daarnaast kan alleen negeren het schreeuwgedrag in sommige situaties verergeren, bijvoorbeeld bij angst… Geen goede standaard oplossing dus!
- Een doek over de kooi gooien. Omdat papegaaien stil zijn in het donker, lijkt deze optie een logische oplossing. Helaas, gooit die doek ook het ritme van de vogel in de war. Een enkele keer uit nood (bijvoorbeeld bij een stressvol ritje naar de vogelarts) kan je het prima gebruiken, maar het is geen structurele oplossing. En ja, een ritme wat van slag is kan ook weer problemen geven. Denk bijvoorbeeld aan hormonen of agressie...