De bekende discussie en niet zonder reden(!) Toch denk ik hieraan wat te kunnen toevoegen als freeflighter. Te beginnend met de feiten…
Laten we eerst eens kijken naar de anatomie van de papegaai zelf. Deze is volledig op het vliegen gebouwd. (Ja, we laten de Kakapo als enige niet vliegende soort nu even buiten beschouwing…)
- Ze hebben holle botten zodat ze lichter zijn en ze kunnen vliegen.
- Ze zijn intelligent, hebben snelle informatieverwerking en zeer snelle reflexen… om goed te kunnen vliegen op hoge snelheden. (50 km/u is ongeveer hun normale cruise snelheid)
- Hun ogen zijn groot en beter ontwikkeld dan de onze, om goed zicht te hebben tijdens het vliegen.
- Vogels hebben het beste en efficiëntste longsysteem ooit (in, in, uit(!) om genoeg zuurstof te krijgen tijdens… je voelt hem al aankomen… het vliegen!
- Het hart is extra groot, (vlieg)spieren enorm, aerodynamische vorm van de vleugels en het hele lichaam, veren…
- We kunnen eigenlijk gewoon zeggen dat (bijna) alle organen in een vogel erop gebouwd en aangepast zijn om te kunnen vliegen. (Ik weet het, het is een shortcut, maar anders zijn we nog wel even bezig…)
Daarnaast heeft een papegaai nog een aantal gezondheidsvoordelen als hij kan vliegen. Wederom, dit is puur fysiologisch en is bewezen. Over deze informatie kan dus ook geen discussie ontstaan.
- Goed ontwikkelde spieren betekend een betere botdichtheid bij vogels. Ontwikkelen deze spieren zich niet, dan heeft dat dus een negatieve consequentie op de botdichtheid. (Vandaar dat bij gewiekte vogels ook vaker botbreuken voorkomen)
- Hartproblemen komen minder voor bij vliegende vogels “Vliegende papegaaien vertonen doorgaans geen klinische symptomen van atherosclerose, en dit is de meest voorkomende reden waarom je vogel plotseling dood is”. (De helaas overbekende: ”Er was niks aan de hand en plots ligt ochtends mijn vogel dood in zijn kooi!” verhalen...)
- Een goede conditie betekend een betere weerstand. Vliegen kost 20x zo veel energie als klimmen, dus de conditie wordt verbeterd.
- Obesitas komt helaas ook regelmatig voor bij papegaaien. Dit is vaak een combinatie van een verkeerd dieet en te weinig beweging…
- Vliegen is zelfbelonend gedrag. (Vogels vinden het dus erg leuk) en het is stress verminderend, net zoals knagen. Omdat wij onze papegaaien nu eenmaal in een andere omgeving houden als hun natuurlijke habitat (huiskamer vs jungle) kunnen stressverlagende activiteiten een grote bijdrage leveren als verrijking.
- Deze lijst met bovenstaande gezondheidsvoordelen is zeker niet uitputtend, maar vanwege de tijd...
Vliegen wordt geleerd in de fledgeling fase. De eerste 1-2 jaren NET uit het nest. Dan is het lichaam geprogrammeerd op: ‘hoe leer ik zo snel en efficiënt mogelijk vliegen’. De hersenen maken dan veel snellere verbindingen aan en het hele lichaam past zich aan de levensstijl van de vogel. Na deze socialisatiefase leert een vogel veel minder snel vliegen. Het is niet onmogelijk op latere leeftijd te leren, maar bij een activiteit als vliegen kunnen dan de risico’s groter worden.
PS: Als ik papegaai schrijf, dan bedoel ik ook een parkiet of kaketoe.
Nu kunnen we discussiëren, want iedereen heeft dezelfde basisinformatie!
Moet je vanwege een medische reden wieken? (Voorbeeld, je vogel heeft maar 1 vleugel omdat de andere geamputeerd is) Blijf dan aub wieken. Hier gaat deze discussie duidelijk niet over.
De argumenten van de pro-wieken kant:
- De papegaai kan wegvliegen naar buiten (kinderen en deur combinatie..?)
- Angst voor verwondingen tijdens het vliegen. (tegen ramen aan, koken ect)
- Ik kan de vogel makkelijk mee naar buiten meenemen als verrijking. (En niet geheel onbelangrijk: vitamine D opdoen)
- Praktisch, een vliegende vogel in de woonkamer kan overal bij en sloopt alles…
- Een gewiekte vogel kan nergens heen als hij bang is en went dus sneller aan je. Is daarom dus makkelijker tam te maken.
- Bij agressie kan de vogel niet snel en van grote afstand aanvallen
- Een techniek van 1 cm van de kleine slagpennen knippen zorgt ervoor dat de vogel meer moeite moet doen om te kunnen vliegen. (En dus niet het normale wieken van de eerste 6-8 grote slagpennen) Hier is het doel om meer spiermassa te ontwikkelen tijdens het vliegen binnenshuis in plaats van helemaal niet meer kunnen vliegen. De papegaai kan nu dus nog steeds gewoon vliegen en kan je ook nog steeds niet mee naar buiten nemen zonder andere voorzorgsmaatregelen.
Wil je wieken? Wiek dan alleen de eerste 6-8 grote slagpennen. Laat de eerste 1-2 slagpennen niet staan, deze kunnen zonder steun makkelijker breken met mogelijke pijn en verwondingen tot gevolg. Wiek altijd beide vleugels! Dit om ongelukken te voorkomen.
De argumenten van de pro-vliegen kant:
- De anatomie van de vogel (het hele eerste stuk dus)
- De gezondheidsvoordelen van vliegen (het hele tweede stuk;)
- Ramen kunnen vogels leren. Een simpele trainingstechniek is de vogel op de hand nemen en tikkend alle ramen afgaan. Tegelijkertijd geef je de aanwijzing “Raam.” Ramen vies houden, stickers of vitrage kunnen natuurlijk ook helpen.
- Tijdens het koken hoort de vogel vast te zitten in zijn verblijf, liefst in een andere kamer dan waar gekookt wordt. (Vuur en bakken brengen weer andere risico’s in verband met de longen met zich mee)
- Leer een vogel recall, zo leert hij binnen op aanwijzing vliegen. Ook goed voor zijn conditie!
- Wieken is buiten een schijnzekerheid. Het lichaam van de vogel is nu eenmaal helemaal gebouwd op vliegen (zie het 1e stuk) en we halen alleen de vliegpennen weg bij beide vleugels. Dat betekend dat bij wind, angst en adrenaline de vogel nog steeds kan vliegen(!) Alleen nu hebben we een onhandige niet goed vliegende vogel buiten… Met de enorme risico’s van dien. Alle gehoorde drama verhalen passeren nu in mijn hoofd… (kwijt, kat, hond, verkeer, roofvogels enz)
- Een volière buiten of in een rugzak/bench/tuigje naar buiten gaan zijn prima oplossingen om de vitamine D en verrijking op te doen.
- Deuren kunnen met bv een dranger standaard (langzaam) dichtgaan. Sluizen kunnen gemaakt worden. Het kost alleen wat aanpassingen en creativiteit.
- Praktisch? Dat klopt. Een vliegende vogel moet getraind worden en/of een passend verblijf krijgen. Dat hoort nu eenmaal bij een huiskamervogel;) (of elke ander huisdier)
- Wieken om tam te maken is een lastige. Het is inderdaad makkelijker en kan snel werken, maar het werkt doormiddel van een techniek genaamd flooding. Dat is hetzelfde als bijvoorbeeld een persoon met hoogtevrees bovenop een flat zetten. Succes! Je hoeft niet Einstein te zijn om te snappen dat dit niet zo aardig is… Dit is dus een traningsmethode die we om ethische redenen liever niet gebruiken. Zie https://papegaaiennu.nl/flooding/ voor meer informatie. Langzaam aan je laten wennen en jezelf leuk maken doormiddel van een lekkere noot (met vliegen dus) is veel vriendelijker en werkt op termijn beter.
- Is je vogel agressief? Waarom? Wieken bij agressie is geen oplossing. Je moet de reden waarom de vogel agressief is te weten komen, dan kan je daar maatregelen voor nemen. Anders heb je dus een agressieve, gestresste en gewiekte vogel… Fijn voor jouw, omdat hij je inderdaad niet kan snel kan bijten, maar het bijten heeft een reden. De vogel is erg slecht af als je daar niks aan doet…Het zou dus een laatste redmiddel kunnen zijn om meer tijd te krijgen om uit te zoeken waarom de vogel agressief is. Maar het is NOOIT de eerste stap bij agressie.
- Sommige vogels die konden vliegen worden depressief of krijgen gedragsproblemen wanneer ze gewiekt worden.
Wieken is (nu nog) een persoonlijke keuze in Nederland. Het komt voort uit de vroegere traditie van vogels houden. Door meer kennis over onze gevederde vrienden is deze techniek in verschillende Europese landen (o.a. Noorwegen en Duitsland) verboden. Wat je ook doet of kiest, wiek een vogel de eerste 1-2 jaar in ieder geval NIET. (Dit is afhankelijk van de soort, een kleine vogel het eerste jaar, een grotere de eerste 2 jaar.) Dan kunnen ze op latere leeftijd het vliegen in ieder geval makkelijker oppakken.
Een vliegende vogel is wel een grotere uitdaging en vraagt meer kennis van ons. Dit omdat ze dus gezonder, energieker en sneller zijn! Ben je klaar voor deze (leuke) uitdaging?